In 2023 komt tNO met het volgende bericht: “Nachtwerkers hebben meer kans op een slechte werk-privébalans.” Voor iedereen die in de nachtdienst werkt of die er organisatorisch mee te maken heeft, moet duidelijk zijn het werken in een nachtdienst de gezondheid van de medewerker in gevaar kan brengen. Zeker als het gaat om frequente en langdurige nachtdiensten. Dan gaat het over het beschikbaar hebben van gezond eten, de mogelijkheid om te pauzeren en het steeds acclimatiseren. 

“ik kan wel wat uit de automaat halen, maar daar zitten allen maar marsen en zo in.”

Iedereen is het er over eens dat nachtdiensten zwaarder zijn dan gewone diensten. Niet voor niets heeft de wetgever daar speciale regels voor gemaakt. Je moet daarom ook extra goed letten op je voeding. Vet en zwaar eten tijdens de nachtdienst is erg slecht; logisch. Ons verteringskanaal werkt in de nacht vaak slechter dan overdag, dus ook bij mensen die vaak in de nacht werken. Je moet dus vaker kleine en gezonde maaltijden nemen in de nacht. Volgens de arbeidstijdenwet heeft iemand in de nachtdienst die meer dan 5,5 uur draait recht op een half uur pauze, eventueel verdeeld in 2x een kwartier. Maar iemand die een gezond eetpatroon in de nachtdienst draait moet rond 23.00 – 01.30 – 5.00 – en 07.30 iets eten. Dat is dus meer dan 2x een kwartier. Het zou een werkgever sieren als hij dat regel. Een beetje ondernemingsraad hoort dat te controleren, te toetsen en waar nodig ter sprake te brengen.

“Ja, ik werk in mijn eentje; wanneer moet ik die maaltijd dan nemen?”

En ook als de regels rondom eetpauzes in orde zijn, kan er een beroep op de medewerker gedaan worden die het pauze-regime ondermijnt. Dan gaat de soeplepel terug in de kom, de boterham weer terug in de lunch box en gaat we maar weer op pad. Het zou voor werknemer en werkgever goed zijn om kritisch naar de prioriteiten te kijken. De gezondheid van de werknemer versus het “piepje” of de hulproep van de klant. De afspraken moeten bespreekbaar zijn. Is onmiddellijk reageren echt noodzaak? Is het meer onze cultuur? Of is het gewoon te druk? Een echt aandachtspunt voor een ondernemingsraad.

“Een broodrooster? Nee dat mag niet wegens brandveiligheid”.

Die gezonde geroosterde boterham om 07.00 kan niet. In hoeverre zijn er genoeg mogelijkheden om een fatsoenlijke maaltijd te maken in de nacht? En met alle respect voor de industrie van de magnetronmaaltijden: ze doen hun best, maar een fatsoenlijke maaltijd gericht op een nachtdienst is het meestal niet. Het verstrekken van magnetronmaaltijden is een organisatorische oplossing. Je kunt je afvragen of het een oplossing is in het kader van verantwoordelijk werkgeverschap. Een goede, voor de nachtdienst geschikte, maaltijd moet toch mogelijk zijn. Er zijn voldoende handige bewaarbakjes voor salades, soepen en gezond broodbeleg of fruit.

Nogmaals het zou een werkgever sieren als hij er voor zorgt dat zijn medewerkers een gezonde, op de nachtdienst gerichte, maaltijd kunnen maken. Het zou de organisatie sieren als er gesprekken over dit thema worden gevoerd met daaraan gekoppelde acties.

Hierbij vast een paar handige tips:

1. Plaats ‘eten tijdens de nachtdienst’ als thema op een art. 24 overleg.  Onderzoek vooraf hoe collega’s hierover denken.
2. Schakel de bedrijfsarts en vertrouwenspersoon hierbij in.
3. Zorg dat de preventiemedewerker op de hoogte is van wat er speelt. Deze zal hier rekening mee moeten houden.
4. Maak onderscheid in een gesprek op basis van waarden/normen, op basis van regelgeving en cultuur. Maak gebruik van Clean Language als methodiek.

“als in deze organisatie iedereen zo optimaal mogelijk zijn of haar nachtdiensten zou draaien, dan is dat als……